آموزش ساخت، ویرایش و اجرای ایمیج‌های ISO
این یک آموزش جامع است اما برای فراگرفتن کار با فایل‌های ایزو لازم نیست تمام آن را مطالعه کنید، فقط کافیست آموزش نرم‌افزاری که قصد کار با آن را دارید مطالعه کنید.
ISO یکی از فرمت‌های ایمیج‌گیری است که توانسته طرفداران و کاربران زیادی را به سوی خود جلب کند و هر روز بر استفاده بیشتر آن‌ها از دیسک‌های ISO بیافزاید.
ISO فرمتی است که تمام اطلاعات، شامل ده‌ها فایل و پوشه را جدا از نوع اطلاعات یا فرمت آن‌ها یکپارچه‌سازی کرده و در قالب یک فایل به شما تحویل می‌دهد؛ یعنی شما اطلاعات قبلی گسسته و به‌هم ریخته را که شاید شامل ده‌ها نوع فایل با فرمت مختلف می‌شدند، در قالب فقط یک فایل با پسوند ISO می‌بینید. مزایای فرمت ISO را می‌توان به صورت زیر فهرست کرد:
- ISO عملیات جابه‌جایی اطلاعات از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر یا از اینترنت به کامپیوتر را آسان می‌کند. انتقال یک فایل به مراتب ساده‌تر از انتقال ده‌ها فایل و پوشه است.
- سایت‌های اینترنتی برای توزیع یک دیسک‌نوری CD یا DVD و قرار دادن آن روی اینترنت برای دانلود از فرمت ISO استفاده می‌کنند. این فرمت استاندارد به راحتی دانلود شده و قابل استفاده برای کاربران است. برای نمونه، تمامی دیسک‌های لینوکس روی اینترنت با این فرمت قابل دانلود هستند. چون به راحتی می‌توان فایل ISO را روی دیسک‌نوری رایت و استفاده کرد.
- یکی دیگر از کاربردهای ISO برای پشتیبان‌گیری است. تمامی اطلاعاتی را که باید پشتیبان‌گیری شوند، در یک پوشه ریخته و به ISO تبدیل کنید. سپس آن را روی دیسک رایت کرده یا در یک هارددیسک و درایو دیگر ذخیره می‌کنید. به این صورت نگهداری از اطلاعات پشتیبان ساده‌تر می‌شود و شما به جای روبه‌رو بودن با هزاران فایل و پوشه، فقط با چند فایل پشتیبان سروکار خواهید داشت.
- ISO یک کاربرد اساسی دیگر هم دارد و آن خلاص شدن از دیسک‌های نوری است. می‌توان دیسک‌های نوری را با فرمت ISO روی هارددیسک ذخیره و نگهداری کرد و در نتیجه برای خواندن و باز کردن آن‌ها دیگر به درایونوری و CD و DVD نیازی نیست. نرم‌افزارهای ISO می‌توانند این فایل‌ها را باز کنند، درست مثل این‌که در حال استفاده از درایونوری هستید.
- باISO به راحتی می‌توان دیسک‌های قابل بوت ساخت. فقط چند کلیک کافیست تا اطلاعات شما روی یک دیسک ریخته شود و با افزودن فایل اتوران، به دیسک قابل بوت تبدیل شود.
- با استفاده از نرم‌افزارهای ISO می‌توانید محتویات یک دیسک را کم و زیاد کرده و آن را دوباره رایت کنید. کافیست فایل ISO دیسک را باز کرده، تغییرات را اعمال کنید و دوباره فایل ISO جدید را بسازید.
نرم‌افزارهای ISO
برای کار با فرمت ISO نرم‌افزارهای کوچک و بزرگ زیادی در اختیار دارید. این نرم‌افزارها که اغلب در طبقه‌بندی نرم‌افزارهای کار با CD/DVD قرار می‌گیرند، هر یک قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارند و ممکن است چند کاربرد ISO را در اختیارتان قرار دهند. در ادامه چندین نرم‌افزار معروف کار با ISO را مرور می‌کنیم. شما هر یک از این نرم‌افزارها را که در اختیار داشته‌باشید، با استفاده از این راهنمای سریع می‌توانید با فایل‌های ISO کار کنید.
با این نرم‌افزار معروف می‌توانید فایل‌های ISO را بسازید یا رایت کنید. در Nero وارد بخش Copy Disk شده و برحسب این‌که می‌خواهید ایمیج بگیرید یا رایت کنید، Source Drive و Destination Drive را تعیین و خودتان نام و نوع فایل را تعیین کنید. فرمت پیش‌فرض این برنامه nrg است که می‌توانید با انتخاب All Files و دادن پسوند ISO، این نوع ایمیج را بسازید یا رایت کنید. در انتها کلید Copy را بزنید تا پروسه ایمیج‌گیری یا رایت شروع شود.
یکی از بهترین نرم‌افزارها برای خواندن و نوشتن فایل‌های ISO است. این برنامه هم ساده بوده و کار با آن سریع است و هم توانایی کار با انواع دیسک‌های مخدوش‌شده و خش‌دار را دارد. گزینه‌های CloneCD محدود اما جالب توجه و پر کاربرد هستند. وقتی نرم‌افزار را نصب و اجرا می‌کنید، پنلی شبیه تصویر زیر ظاهر می‌شود.
از سمت چپ به راست، گزینه‌های این برنامه، ساخت ISO، رایت ISO روی دیسک، کپی دیسک و پاک کردن دیسک هستند.
برای ساخت ISO از روی دیسک، روی آیکون Read to image file کلیک کرده، دستگاه درایونوری خود را انتخاب کنید. کلید Next را بزنید و منتظر بمانید تا دیسک‌نوری خوانده شود.
نوع دیسک‌نوری در مرحله بعد تعیین می‌شود.
Next را زده و محل ذخیره شدن فایل ISO و نام آن را تعریف کنید (تصویر 5). با زدن کلید OK، ساخت فایل ISO از دیسک شروع می‌شود. پس از اتمام کار می‌توانید دیسک را از درایونوری خارج کنید و دور بیاندازید! چون دیگر به آن احتیاج ندارید و می‌توانید از فایل ISO استفاده کنید.
برای رایت فایل ISO هم باید مراحل مشابهی را انجام دهید. روی آیکون Write form image File کلیک کنید. پس از انتخاب فایل ISO، دستگاه رایتر را انتخاب و شروع به رایت کردن دیسک کنید.
این نرم‌افزار نیز می‌تواند یک فایل ISO را ایجاد، رایت یا باز کند. البته مدیریت درایوهای نوری و کار با دیسک‌ها نیز با این نرم‌افزار قابل انجام است.
- ساخت ISO
برای ساخت ISO نرم‌افزار را اجرا کرده و از منوی سمت چپ، گزینه Image Making Wizard را انتخاب کنید. درایونوری مبدأ و سرعت را انتخاب کرده، از گزینه Datatype نوع دیسک‌نوری را مشخص کنید. از برگه Reading Options نام ایمیج، محل نگهداری، فرمت ایمیج و در نهایت اگر می‌خواهید از DVD ایمیج بگیرید، می‌توانید با گزینه Separate Image file every چندین فایل ایمیج با اندازه‌های مختلف بسازید. برای شروع ایمیج‌گیری، کلید Start را بزنید.
- رایت ISO
برای رایت یک فایل ایمیج روی CD یا DVD گزینه Image Burning Wizard کلیک و فایل ایمیج را انتخاب کنید. در مرحله بعد، CD Writer یا DVD Writer را تعیین کنید. تعداد کپی‌ها، روش رایت، سرعت رایت و تنظیمات دیگر را انجام دهید و کلید Start را بزنید.
- خواندن ISO
هنگام نصب نرم‌افزار Alcohol یک درایو مجازی به درایوهای My Computer افزوده می‌شود تا با استفاده از آن بتوانید فایل‌های ایمیج را بخوانید؛ مانند این‌که یک CD یا DVD درون یک درایونوری قرار داده‌اید. برای خواندن یک ایمیج، از بخش Device درایو مجازی را انتخاب کنید. روی آن راست‌کلیک کرده، گزینه Mount Image را کلیک و فایل ایمیج را وارد درایو مجازی کنید.
برای خارج کردن ایمیج از درایو مجازی، همین روش را به‌کار ببرید، در عوض، گزینه Un-mount Image را کلیک کنید.
- ساخت ISO بدون درایونوری
با استفاده از ابزار Extra Wizard می‌توانید از اطلاعات هارددیسک روی همان هارددیسک یک فایل ایمیج بسازید. این روش برای پشتیبان‌گیری از اطلاعات و کپی روی هارددیسک دیگر یا حافظه فلش بسیار سودمند است. ابزار Extra Wizard را انتخاب کنید. در مرحله بعد، فایل‌هایی را که می‌خواهید در قالب یک فایل ایمیج درآیند، انتخاب کنید. سپس محل فایل ایمیج خروجی و فرمت آن را انتخاب و کلید Start را بزنید.
این برنامه می‌تواند از دیسک‌های نوری ایمیج بگیرد و ایمج‌ها را در درایو مجازی باز کند. یک نرم‌افزار بسیار سریع و ساده است که در میان کاربران نیز طرفداران زیادی دارد.
- ساخت ISO
برای گرفتن ایمیج از CD یا DVD، روی آیکون Daemon Tools در System Tray راست‌کلیک کرده و گزینه Disk Image را انتخاب کنید.
از بخش Device، درایونوری را که می‌خواهید از روی آن ایمیج ساخته شود، انتخاب کنید. سرعت ایمیج و محل ذخیره شدن آن را مشخص کرده و اگر دوست دارید، می‌توانید برای آن رمز عبور نیز تعریف کنید. Start را زده و منتظر بمانید تا ایمیج دیسک‌نوری ساخته و ذخیره شود. اکنون دیگر به این دیسک نیازی ندارید.
- افزودن ISO
برای این‌که بتوانید یک فایل ایمیج را باز کنید، نخست باید آن را به Daemon Tools اضافه کنید. برای افزودن یک فایل، وارد پنجره اصلی شده و گزینه FileAdd را بزنید و فایل ایمیج خود را با هر پسوندی که هست و با هر نرم‌افزاری که تهیه شده، انتخاب کنید تا به فهرست فایل‌های شناخته‌شده افزوده شود.
برای حذف یک فایل کافیست، آن را انتخاب و گزینه Remove Item را کلیک کنید. با راست‌کلیک روی نام فایل نیز این گزینه انتخاب می‌شود.
- گشودن ISO
پس از این‌که فایل‌های ایمیج را به Daemon Tools معرفی کردید، نوبت به گشودن این فایل‌ها می‌رسد. هر زمان که نیاز داشتید یک فایل ایمیج را باز کنید یا به اصطلاح با درایو مجازی اجرا کنید، روی آن کلیک کرده و گزینه Mount را انتخاب کنید.
می‌بینید که به‌طور خودکار این فایل گشوده خواهدشد. اگر وارد My Computer شوید، فایل ایمیج را در درایو مجازی خواهید دید.
برای بستن یک فایل ایمیج یا خارج کردن آن از درایو مجازی، پس از انتخاب فایل، گزینه Unmount را انتخاب کنید.
- رایت ISO
یک قابلیت دیگر این نرم‌افزار، رایت فایل‌های ایمیج روی CD و DVD است. برای رایت فایل ایمیج، یک‌بار روی آن کلیک و گزینه Burn Image with Astrobum را انتخاب کنید. این نرم‌افزار اجرا شده و درایو و سرعت رایت را انتخاب کنید و کلید Start را بزنید.
یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین نرم‌افزارهای مختص فایل‌های ISO است که قابلیت تغییر دادن محتویات یک ISO را نیز دارد، قابلیتی که در نرم‌افزارهای معرفی‌شده قبلی یافت نمی‌شود. نصب این نرم‌افزار به تنهایی برای مدیریت ISOها کافیست و به نرم‌افزار دیگری نیازمند نخواهید شد. مهم‌ترین کارهای این برنامه را مرور می‌کنیم.
- ساخت ISO
پس از اجرای نرم‌افزار، از منوی Tools، گزینه Make CD/DVD Image را کلیک کنید. پنجره‌ای گشوده می‌شود که به ترتیب، درایونوری که می‌خواهید از روی آن فایل ISO بسازید، محل ذخیره شدن ISO و نوع ISO را باید تعیین کنید. سپس کلید Make را فشار دهید.
- تغییر ISO
ممکن است یک فایل ISO بسازید و بعد متوجه شوید یک پوشه یا چند فایل را جا انداخته‌اید و باید دوباره آن‌ها را به فایل ISO قبلی اضافه کنید. نمونه دیگر این موضوع، دستکاری یک دیسک ISO است. روال کار به این صورت است که نخست باید فایل ISO را در نرم‌افزار UltraISO باز کنید و بعد فایل‌ها و پوشه‌های خودتان را اضافه کرده و دوباره فایل ISO را بسازید. روی گزینه Open کلیک و فایل ISO را انتخاب کنید.
تمام محتویات درون ISO در پنجره این برنامه گشوده می‌شود. اکنون از منوی Actions با گزینه Add File و Add Directory فایل‌ها و پوشه‌ها را اضافه کنید.
حتی می‌توانید برخی از محتویات یک ISO را پاک یا تغییر نام دهید. برای این کارها از ابزارهای موجود در نوار ابزار استاندارد یا منوی میانبر راست‌کلیک استفاده کنید.
وقتی مطمئن شدید، دیگر کاری با محتویات ISO ندارید و همه چیز آماده است، روی گزینه Save کلیک کنید و منتظر بمانید تا دوباره فایل ISO ساخته شود. فقط دقت کنید، در این روش باید فایل ISO اولیه روی هارددیسک یا دستگاه قابل ذخیره‌سازی باشد. در غیر این صورت، باید به جای Save از Save As استفاده کنید.
- خواندن ISO
گفتیم که می‌توان یک فایل ISO را بدون نیاز به درایونوری باز و استفاده کرد. در این برنامه، برای خواندن یک فایل ISO روی گزینه Mount to Virtual Drive در منوی Tools کلیک کنید. نخست باید دستگاه درایو مجازی و بعد فایل ISO را تعریف کنید.
کلید Mount را زده و از My Computer (ویندوز XP) و Computer (ویندوز ویستا و هفت) درایو مجازی نوری را باز کنید.
- فشرده‌سازی ISO
ممکن است، یک فایل ISO بسازید اما از اندازه یک دیسک CD یا DVD بیشتر و بزرگ‌تر باشد. در این صورت، می‌توانید فایل ISO را کمی فشرده‌تر کنید. روی Compress ISO از منوی Tools کلیک کنید. نخست فایل ISO اولیه را باز کرده و محل ذخیره شدن فایل ISO جدید را انتخاب کنید. سپس روش فشرده‌سازی را انتخاب کنید. می‌توانید فایل ISO را به چند تکه تقسیم کنید (Multiple Volume). همچنین می‌توان برای خارج کردن ISO از حالت فشرده رمز عبور تعریف کرد. در نهایت، روی کلید Compress کلیک کنید.
- رایت ISO
با نرم‌افزار UltraISO می‌توانید یک ISO ساخته‌شده یا تغییریافته را به‌طور مستقیم روی دیسک رایت کنید. روی گزینه Burn CD/DVD Image کلیک کنید.
- تبدیل فرمت ISO
گاهی ممکن است بخواهید، یک فایل ISO را به فرمت دیگر ایمیجی تبدیل کنید. UltraISO می‌تواند این‌کار را برای شما انجام دهد. روی گزینه Convert کلیک کنید و فایل ISO اولیه و نوع فایل خروجی را انتخاب و البته با دادن آدرس مقصد ذخیره شدن فایل، Convert را کلیک کنید.
